KAZ 2 урок Финансовая грамотность

ru

KZ

2-сабақ

Несие мен микроқарыздың айырмашылығы неде?

Барлық сабақтар

Бұл курс ҚНРДА бастамасымен жасалды

Алдыңғы сабақ

Микроқарызды ақылмен алу жолы қандай?

Жеке бюджетіңе қанша ұқыпты болсаң да кейде оның да түбі көрініп қалатын кездер болады. Сондайда дереу ақша қажет болып қалатын жағдайлар кездесіп тұрады.

Осындай жағдайда микроқарыз шынымен құтқара ма? Анықтап көрейік!

Микроқарыздарды микроқаржылық ұйымдар (МҚҰ) береді. Ол — өзіндік бір «қаржылық жедел жәрдем».

✅ МҚҰ күші – жылдамдық пен ҚОЛЖЕТІМДІЛІГІНДЕ

Шұғыл ақша керек болып жатса, МҚҰ-ның расымен көмегі бар. Олар:

Аз құжат талап етеді
Шешімді бірнеше минутта шығарады

Иә, өте ыңғайлы. Кейде басқа амал қалмайды. Бірақ!

❌ МИКРОҚАРЫЗБЕН ОЙНАУҒА БОЛМАЙДЫ!

Кредиттің көлемі мен санын қадағаламасаңыз, қарыз қамытын арқалауыңыз мүмкін.

МҚҰ VS БАНК: 3 НЕГІЗГІ АЙЫРМАШЫЛЫҚ

Екеуі де несие береді, бірақ МҚҰ мен банк арасындағы айырмашылықты түсіну маңызды. Ендеше негізгі үш тұсын салыстырайық:

1. Ақша қайдан келеді?

Банк – салымшылар ақшасын пайдаланады
МҚҰ – өз қаржысын немесе қарызға алынған қаржыны

2. ЖЫЛДАМДЫҚ ЖӘНЕ ТАЛАПТАР

Банкте скоринг қатаң, көбірек құжат қажет, шешім ұзақ шығады
МҚҰ-да жеңілдетілген скоринг, құжат аз, ақшаны бірден береді

3. КЕПІЛСІЗ МАКСИМАЛДЫ СОММА

Банк: 2 200 АЕК-ке дейін
МҚҰ: 1 100 АЕК-ке дейін, яғни, екі есе аз

МҚҰ ҚЫЗМЕТІН КІМ БАҚЫЛАЙДЫ?

Қазақстандағы барлық микроқаржылық ұйымдарды ҚНРДА қадағалайды. Ол:

Микроқаржылық қызмет туралы заңның орындалуын
Компанияда лицензияның болуын
Пайыз мөлшерлемесінің шегіне қарайды

Әр микроқарыз үшін пайыздың ең жоғары шегі бар, сондықтан артық төлем бақылауда болады.

ТҰТЫНУШЫЛЫҚ МИКРОҚАРЫЗДАРДА:

Жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі (ЖТСМ) = 46%
Нақты мөлшерлеме — несие тарихына және ұйымға байланысты.

PDL-МИКРОҚАРЫЗДАР (айлыққа дейінгі қарыз)

Кейде дереу ақша қажет болады, ал айлыққа дейін бір апта бар. Осындайда PDL – айлыққа дейінгі жедел микроқарыз көмектеседі.

2025 ЖЫЛҒЫ PDL ШАРТТАРЫ:

Мөлшерлеме: күніне 0,3%-ға дейін (ЖТСМ ≤ 179%)
Сома: ең жоғарысы 45 АЕК
Мерзім: 45 күнге дейін

💡 Есте сақтау оңай: 45 АЕК – 45 күн.

Мысалы: 100 000 тг алып, 30 күнге, 0,3% мөлшерлемемен.
Жиналатын пайыз ≈ 9 000 тг.

Төлем уақыты ұзартылса да, максималды артық төлем 50 000 тг-ден аспауға тиіс. Ал асып кетсе, скрин жасап, МҚҰ-ға жазыңыз. Жауап болмаған жағдайда омбудсманға, кейін ҚНРДА-ға өтініш жолдаңыз.

PDL микроқарызды қандай алуға болады?

Міндетті төлемге шұғыл ақша қажет және айлық түсетін күн нақты белгілі болса, алуға болады.

Егер бәрі тұрақсыз болса, бір қарызды екіншісімен жауып жүрсеңіз немесе мерзімін қайта-қайта ұзартып жүрсеңіз, бұл жақсылыққа апармайды. Бұл кәдімгі иірім: оған бір түсіп кетсеңіз, шығу қиын.

Шартқа қол қояр алдыда нені тексеріп алу қажет?

1. ЖТСМ — бірінші бетте

Пайыздық мөлшерлемені жаттап алыңыз
Оның лимиттен аспайтынына көз жеткізіңіз

2. Төлемнің күні мен соммасы

Барлық төлемнің нақты күндерін жазып алыңыз
Төлемді автоматты түрде есепке алатын нақты уақытты біліп алыңыз (мысалы, төлем 20:00-де дейін жасалу керек, ал сіз ақшаны 21:00-де салдыңыз – айыппұл арқалайсыз.

3. Қосымша қызметтер

Сақтандыру, SMS-пакеттер мен басқа да қызметтер кіруі мүмкін
Олардың бар жоғын тексеріп алыңыз, әрбір қосымша қызмет қарызды арттыра береді

Маңызды: қосымша қызметтер қарыздың жалпы соммасына әсер етеді, сонымен қатар, сақтандыру ерікті түрде ғана жасалады.

4. Қарызды мерзімінен бұрын өтеу шарттары

2025 жылдың 31 тамызынан бастап жеке тұлғалар қарыздарын ешқандай айыппұлсыз және комиссиясыз мерзімінен бұрын жаба алады.
Келісімде осы шарттардың дұрыс көрсетілгеніне көз жеткізіңіз.

Төлемді кешіктірсеңіз не істеу керек?

Елестетіп көріңіз: сіз микроқарыз алдыңыз, бірақ, бір жағдай болып, төлем кешікті. Не болады? МҚҰ әр күн үшін айыппұл есептейді, бірақ шегі бар — ол тәулігіне қарыз сомасының 0,5%-нан аспайды.

Мысал: Сіз 28 000 ₸ қарыз болдыңыз
1 күндік айыппұл — 140 ₸
1 айда — 4 200 ₸

Төлемді кешіктірудің салдары:

1. Айыппұл күн сайын есептеледі (жоғарғы шегі — 0,5%)
2. 90 күннен аса кешіктірілсе талаптар қатаңдайды
3. Қарыз несие бюросына түседі — несие тарихы бұзылады
4. Істі жеке сот орындаушысына өткізуі мүмкін

⚠️ Қарызды ұзарта берудің (пролонгация) тұзағы

Кейде қарызды бірнеше күнге ұзарту оңай көрінеді. Бірақ әр ұзарту = жаңа пайыз. Осылайша, қарыз иіріміне түсіп кету оңай.

✅ Оның орнына не істеуге болады?

Қарыз қайта құрылымдап беруді сұрауға болады: төлем кестесін өзгерту, төлемді азайту, шартты өзгерту.
Бірақ ең бастысы – соңғы күнді күтпей, төлемді кешіктірмей алдын ала кірісу.

Қорытындылайық. 2025 жылға арналған ең маңызды лимит пен сандар

Әдеттегі микроқарыздар:

Ең жоғары ЖТСМ: жылына 46%
Кепілсіз максималды сома: 1100 АЕК
Жалпы үстеме төлем (пайыз + айыппұл + кешіктіру үстемесі): қарыз сомасының ≤50%

PDL қарыздары (жалақыға дейін):

Бір күндік ең жоғары мөлшерлеме: 0,3%
Ең жоғары ЖТСМ: жылына 179%
Максималды сома: 45 АЕК (176 940 ₸)
Ең ұзақ мерзім: 45 күн

Төлемді кешітірген үшін үстеме төлем:

Күн сайын — қарыз сомасының 0,5%-нан аспау тиіс
Үстеме төлемнің ең жоғары шегі: қарыз сомасының 50%-ы

Қарызды мерзімінен бұрын өтеу:

31.08.2025 бастап — айыппұлсыз және комиссиясыз

Микроқарыз = құрал, ол өмір салты болмау керек.

Әрі қарай оқу

1-сабақ | 7 мин

Кредит тарихы: бұзып алмау және жақсарту жолдары

Өту

2-сабақ | 5 мин

Микроқаржы ұйымдары: қарызды саналы түрде алған жөн

Өту

3-сабақ | 7 мин

Қаржы ұйымдары: кімге сенуге болады?

Өту

4-сабақ | 7 мин

Қаржы пирамидасын қалай анықтауға болады?

Өту

5-сабақ | 7 мин

Банк немесе микроқаржы ұйымы құқықтарыңызды бұзса, не істеу керек?

Өту

6-сабақ | 7 мин

Алаяқтардың арбауына түспеу жолдары: кең таралған 5 схема

Өту

7-сабақ | 7 мин

«Жеңіл ақша» мен оның бағасы: дроппер болудың қаупі

Өту

8-сабақ | 7 мин

Қаржылық жоспар құруды неден бастаған жөн?

Өту

9-сабақ | 7 мин

Ақшаны қайда және қалай сақтау керек?

Өту

10-сабақ | 7 мин

Қорқыныш пен хайпсыз инвестиция

Өту

Жоба ҚНРДА
қолдауымен жасалды

I'm available for business trips to other cities for projects lasting a month or longer.